मावसबोलीने दत्तक घेतलेली सुसान

  सुसान हे मूळ जर्मन गाणं नाही. ते लिहिलं आणि गायलं कॅनडाच्या लिओनार्ड कोहेनने (Leonard Cohen), इंग्रजीमध्ये.   इथे ते मूळ गाणं आहे. त्याची अनेक भाषांतरं झाली, अनेक गायकांनी ते गायलं. जर्मनमध्ये याच्या दोन आवृत्त्या आहेत. हेरमान व्हान वीन (Herman van Veen) या डच गायकाने म्हटलेली जर्मन आवृत्ती मी प्रथम ऐकली,आणि तिच्या प्रेमात पडले. मूळ इंग्रजी गाण्याचा शोध नंतर लागला, पण हेरमान गातो तो थोमास वोईटकेविट्शने केलेला काहीसा स्वैर अनुवाद मला जामच आवडतो. मूळ काव्यातल्या हाडामांसाच्या सुसानला या अनुवादात जलपरी बनवलं आहे. मूळ गाणं इंग्रजी आहे हे माहित नसताना जर्मनवरून मराठीत मी केलेला हा अनुवाद. (भाषांतर करताना काय काय करू नये याचं उदाहरण म्हणा याला.) इंग्रजी गाणं उपलब्ध असताना जर्मन भाषांतरावरून भाषांतर करण्यात काय हाशील म्हणून आजवर प्रकाशित केला नव्हता. हेरंबचा खो पार शिळा होऊन गेलाय आणि अजूनही अडेलतट्टू डोकं काम करायला तयार नाहीये, म्हणून हे नाईलाजाने पोस्टते आहे.


हे मी निवडलेलं जर्मन गाणं: (थोमास वोईटकेविट्शने केलेला स्वैर अनुवाद)
***********************************************************************
Suzanne

Suzanne lacht dich an
auf der Bank, die beim Fluß steht
tausend Schiffe ziehn vorbei
und sie zeigt dir wie ein Kuß geht
du sagst dir sie muß verrückt sein
denn sie fällt aus dem Rahmen
mit dem Übermut der Menschen
deren Kräfte nie erlahmen
und du willst ihr gerade sagen
ich muß gehen es ist zuende
doch sie hält deine Hände
über deine Lippen kommt kein Wort
Und sie will ans andre Ufer,
und du möchtest mit ihr mitgehn
zusammen Hand in Hand
sie ist deine große Liebe
aber noch kämpft dein Gefühl mit dem Verstand

Hat Jesus nicht bewiesen,
daß selbst Wunder noch geschehen
er, der frei von Furcht und Angst war,
konnte übers Wasser gehen
wenn sie dich allein zurückläßt
würde dich das sehr verletzen
doch du läßt die Zeit verstreichen
anstatt Berge zu versetzen
und du weißt wohl, du wirst leiden
doch du kannst dich nicht entscheiden
und sie fragt dich mit den Augen
über deine Lippen kommt kein Wort
und du möchtest mit ihr mitgehn
zusammen Hand in Hand
sie ist deine große Liebe
aber noch kämpft dein Gefühl mit dem Verstand

 Suzanne lacht dich an
auf der Bank die beim Fluß steht
und du hörst ihre Pläne
und du denkst, daß dein Bus geht
über euch kreisen Möven
das Licht wird langsam blasser
und du spürst wie es kalt wird
und du starrst auf das Wasser
niemand gibt dir die Antwort auf all deine Fragen
was euch drüben erwartet
kann Suzanne auch nicht sagen
und du siehst, daß sie aufsteht
und du möchtest mit ihr mitgehn
zusammen Hand in Hand
sie ist deine große Liebe
aber über dein Gefühl siegt der Verstand
***********************************************************************

हे मूळ इंग्रजी गाणं:
***********************************************************************
Suzanne takes you down to her place near the river

You can hear the boats go by
You can spend the night beside her
And you know that she's half crazy
But that's why you want to be there
And she feeds you tea and oranges
That come all the way from China
And just when you mean to tell her
That you have no love to give her
Then she gets you on her wavelength
And she lets the river answer
That you've always been her lover
And you want to travel with her
And you want to travel blind
And you know that she will trust you
For you've touched her perfect body with your mind.

And Jesus was a sailor
When he walked upon the water
And he spent a long time watching
From his lonely wooden tower
And when he knew for certain
Only drowning men could see him
He said "All men will be sailors then
Until the sea shall free them"
But he himself was broken
Long before the sky would open
Forsaken, almost human
He sank beneath your wisdom like a stone
And you want to travel with him
And you want to travel blind
And you think maybe you'll trust him
For he's touched your perfect body with his mind.

Now Suzanne takes your hand
And she leads you to the river
She is wearing rags and feathers
From Salvation Army counters
And the sun pours down like honey
On our lady of the harbour
And she shows you where to look
Among the garbage and the flowers
There are heroes in the seaweed
There are children in the morning
They are leaning out for love
And they will lean that way forever
While Suzanne holds the mirror
And you want to travel with her
And you want to travel blind
And you know that you can trust her
For she's touched your perfect body with her mind.
***********************************************************************

(इंग्रजी गाणं जालावर इथे उपलब्ध आहे.)

आणि हा मराठी भावानुवाद:

***********************************************************************
सुसान

नदीकाठच्या बाकावर
सुसान तुझ्याकडे बघून हसते आहे.
हजारो नावा तुमच्या समोरून ये जा करताहेत
आणि ती तुला दाखवते आहे - मुका कसा घेतात ते.
तू स्वतःशीच म्हणतोस, वेड लागलंय हिला
कारण प्रसंगाच्या चौकटीत बसत नाही ती
ज्यांचं बळ कधीच सरत नाही,
अश्या माणसांचा आत्मविश्वास घेऊन वावरणारी
अन तिला पलिकडच्या तिरावर जायचंय

तिच्या हातात हात घेऊन
तुला तिच्यासोबत जावंसं वाटतंय
फार प्रेम आहे तुझं तिच्यावर
पण तुझ्या भावनांचा अजून विचारांशी लढा चाललाय
आणि तुला तिला आत्ता सांगायचंय
मला निघायला हवंय, सगळं संपलंय
पण तुझे हात तिने हातात घेतलेत
आणि तुझ्या ओठांतून शब्द फुटत नाहीयेत

येशूने हे दाखवून दिलंय
की चमत्कार अजुनही घडतात
भीतीपासून मुक्त असणाऱ्याला
पाण्यावर चालत जाता येतं
ती एकटं सोडून गेली
तर तुला फार वाईट वाटेल
तरीही इकडचे पहाड तिकडे करण्याऐवजी
तू वेळ काढतो आहेस
ती नजरेने तुला विचारते आहे
आणि तुझ्या ओठांतून शब्द फुटत नाहीयेत

नदीकाठच्या बाकावर
सुसान तुझ्याकडे बघून हसते आहे.
तिच्या योजना तू ऐकतो आहेस
तुझ्या मनात चुकणाऱ्या बसचा विचार आहे
तुम्हा दोघांच्यावर आकाशामध्ये
घारी घिरट्या घालताहेत
हळुहळू प्रकाश मंदावतोय
थंडी वाढते आहे, तुला जाणवतंय
तू पाण्याकडे टक लावून बघतो आहेस
तुझ्या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरं
कुणाकडेच नाहीत
तुमच्यापुढे वर काय वाढून ठेवलंय
ते सुसानलाही ठावूक नाही
ती उठलेली तू बघतोस

तिच्या हातात हात घेऊन
तुला तिच्यासोबत जावंसं वाटतंय
फार प्रेम आहे तुझं तिच्यावर
पण तुझ्या भावनांवर विचारांनी जय मिळवलाय

***********************************************************************
    हेरंब तुझा खो वाया घालवल्याबद्दल स्वारी. मावसबोलीतल्या एखाद्या अस्सल कवितेचं मनापासून केलेलं भाषांतर टाकते लवकरच.
 
    आता कुणाला खो देऊ मी? अनुजा, अनघा आणि G (तुझा ब्लॉग इंग्रजी असला, तरी तिथे मी सुंदर मराठी कविता बघितल्या आहेत) - तुम्हाला माझा खो.