Hana's Suitecase

मागच्या आठवड्यात ‘द पियानिस्ट’ बघितला - त्याच्यावरून नॉर्मलला यायच्या आधी आज ‘हॅनाज सूटकेस’ हाती पडलं, आणि वाचून होईपर्यंत खालीच ठेवता आलं नाही. इथे लिहिल्यावर कदाचित थोडं मनाला हलकं वाटेल, म्हणून इथे लिहिते आहे - नाहीतर आकाश भरून भरून आलंय. काळेकुट्ट ढग जमलेत अगदी  :(

झेकोस्लोवाकियामधल्या एका बारा - तेरा वर्षाच्या ज्यू मुलीची, हॅना ब्रॅडीची ही गोष्ट. ‘डायरी ऑफ ऍन फ्रॅंक’ची झेक आवृत्ती म्हणू का याला? तितकीच अस्वस्थ करणारी.

तोक्योच्या हॉलोकास्ट एज्युकेशन रिसर्च सेंटरच्या डायरेक्टर फुमिको इशिओका यांच्या हाती हॉलोकास्टची स्मृती म्हणून एक सूटकेस आली. पोलंडमध्ये आऊसश्विट्झच्या संग्रहालयाकडून आलेल्या या सूटकेसवर तिच्या तेरा वर्षांच्या मालकिणीचं नाव होतं. एवढ्या माहितीच्या जोरावर फुमिकोनी जगभरची हॉलोकास्ट संग्रहालयं, ज्यूंविषयी माहिती देणारी केंद्र धुंडाळली. या शोधाशोधीतून त्यांना जगाच्या दुसर्‍या टोकाला कॅनडामध्ये स्थायिक झालेल्या हॅनाच्या भावाचा पत्ता मिळाला, आणि संग्रहालयातल्या एका अनोळखी वस्तूला चेहरा मिळाला. लहान मुलांसाठी लिहिलेल्या या पुस्तकात हॅनाची गोष्ट आणि फुमिकोची हॅनाच्या शोधाची गोष्ट अश्या दोन्ही गोष्टी समांतर जातात.

जेमतेम शंभर - सव्वाशे पानांचं पुस्तक. लहानच काय, मोठ्यांनासुद्धा मुळापासून हलवून सोडणारं. सत्यकथा.

इथे हॅनाविषयी अजून माहिती मिळेल. इनसाईड हॅनाज सूटकेस नावाची डॉक्युमेंटरी आहे या गोष्टीविषयी. सध्यातरी मला ही डॉक्युमेंटरी बघण्याची हिंमत नाही.

The Cairo Trilogy

    एक वर्ष पूर्ण झालं जस्मिन रिव्होल्युशनला. अजून तिचं यश अपयश ठरायचंय.
   
    असेच आशा घेऊन आलेले दिवस इजिप्तने मागच्या शतकातही बघितले होते. लोकशाहीची स्वप्न तेंव्हाच्या तरुणांनीही बघितली होती. ‘कैरो ट्रायलॉजी’ वाचलं तेंव्हापासून या पुस्तकाविषयी लिहायचं मनात होतं. आता वाचून खूप दिवस झालेत, फारसे तपशील आठवत नाहीयेत, पण एका वेगळ्याच विश्वाची ओळख करून देणार्‍या या पुस्तकाविषयी आठवेल तसं लिहायचंच असं ठरवलंय.

    इजिप्तचे नजीब महफूझ हे नोबेल पुरस्कार विजेते लेखक. कैरोमधलं १९१९ ते १९४४ या काळातलं लोकजीवन वर्णन करणार्‍या तीन कादंबर्‍यांची ही महफूझ यांची मूळ अरबी भाषेतली मालिका. मी वाचलं ते या कादंबर्‍यांचं इंग्रजी भाषांतर.

    अल सयीद अहमद आणि अमीनाबी हे कैरोमधलं एक जोडपं. त्यांच्या कुटुंबाची गोष्ट या तीन कादंबर्‍यांमधून महफूझ यांनी सांगितली आहे. पहिली कादंबरी वाचतांना मला आपल्या ह ना आपट्यांच्या "पण लक्ष्यांत कोण घेतो?" ची आठवण झाली. गोष्टीची तीच लय, आणि सामाजिक परिस्थितीही काहीशी तशीच. आणि पुस्तकाचं आकारमान बघता तब्येतीत वाचण्याची गोष्ट.

    या कादंबरीत आपल्याला दिसतो तो अल सयीद अहमद हा इजिप्तच्या पुरुषप्रधान संस्कृतीचं प्रतिक म्हणता येईल असा कुटुंबप्रमुख. त्याच्या एकाधिकारशाहीखाली जगणारं त्याचं कुटुंब. अमीनाबी ही पतीचा प्रत्येक शब्द झेलण्यात धन्यता मानणारी आज्ञाधारक पत्नी. तिला बाहेरचं जग दिसतं ते केवळ खिडकीच्या नक्षीदार झरोक्यातून. नवर्‍याची परवानगी न घेता दर्ग्याला गेली म्हणून अल सयीद बायकोला थेट घराबाहेरसुद्धा काढतो! कादंबरी वाचतानाच आपल्याला गुदमरायला होतं. मुंगीच्या गतीने काळ सरकत असतो, आणि त्याच गतीने या घराचं जगणंही बदलत जातं.

    अल सयीदची शारीरिक ताकद हलूहळू वयाप्रमाणे कमी होत जाते. मुलींची लग्न होतात आणि त्या आपापल्या सुखदुःखात बुडून जातात. यासीन बापाचं कर्तृत्त्व न घेता फक्त बाहेरख्यालीपणाच घेतो. कवी मनाचा फहमी मोर्चामध्ये चुकून गोळी लागून मरतो. धाकटा कमाल धर्म, प्रेम, परंपरा यापासून दूर जाताजाता जगाकडे पाठ फिरवणारा तत्त्वज्ञ बनतो. शेवटापर्यंत धीराने जगत राहते ती अमीनाबी. संपूर्ण कादंबरीतली सगळ्यात मृदु वागणारी खंबीर स्त्री.

    गेल्या वर्षी तहरीर चौकाच्या बातम्या बघताना लोकशाहीची स्वप्न बघणारा, झगलूलपाशाला पाठिंबा देणारा फाहमी आठवला कैरो ट्रायलॉजीमधला. डोळ्यात स्वप्न असणारे असे किती फाहमी क्रांतीमध्ये हकनाक मरत असतील !

**************************************
The Cairo Trilogy (Palace Wअlk, Palace of Desire & Sugar Street)
Author: Naguib Mahfouz

पुस्तक फ्लिपकार्टवर इथे आहे.
(ही तिन्ही पुस्तकं स्वतंत्र उपलब्ध आहेत. माझ्याकडे ट्रायलॉजी म्हणून एकच हार्डबाऊंड ठोकळा आहे.)

भटकंती: सिंधुदुर्ग



तरीतून दिसणारा सिंधुदुर्ग



सिंधुदुर्गाच्या तटावरून



परतताना ...

उशिरा सुचलेलं शहाणपण:
१. तासाभरात परत यायच्या बोलीवर तरीमध्ये बसू नये. किल्ला मनासारखा पूर्ण बघायला मिळाला नाही की हळहळ वाटते. जास्त वेळासाठी आपल्याला कोणी घेऊन जाईल का याची आधी चौकशी करावी.
२. किल्ल्याचा नकाशा, माहितीपुस्तिका, गाईड अशा दुर्मिळ गोष्टी आधीपासून शोधत रहावं, मिळता क्षणी त्यांचा लाभ घ्यावा. नंतर महाराजांच्या हाताचा ठसा कुठे आहे म्हणून शोधत बसावं लागतं.

भटकंती: राजापूर

मागच्या महिन्यात राजापूर - मालवण अशी मिनी-भटकंती झाली. हे तेंव्हाचे फोटो. पुढच्या पोस्टीत सिंधुदुर्गाचे फोटो टाकते.

आंबा घाटातला सूर्यास्त

दवात भिजलेलं रानफुल

कर्पूरी तुळस



सन बथ घेणारं जोडपं



कुसुदामा बॉल

कुसुदामा हा एक ओरिगामीसारखाच जपानी  प्रकार आहे. ओरिगामीत कागदाच्या फक्त घड्या घालतात, कुसुदामा म्हणजे ओरिगामीचे आकार चिकटवून तयार केलेला बॉल.  या ब्लॉगवर पहिल्यांदा याचे फोटो बघितले, आणि मी या कल्पनेच्या प्रेमात पडले. तिथेच ट्युटोरियलची लिंकही मिळाली. हा मी केलेला प्रयोग:

कुसुदामासाठी फुलं

आणि हे एंड प्रॉडक्ट:

कुसुदामा बॉल

 हे अजून आकर्षक रंगात करता आलं असतं. कागद असतील तसे पूर्ण वापरण्याचा परिणाम म्हणजे मूळ ट्युटोरियलपेक्षा हे जरा गरीब दिसतंय.  त्यात मी फेविकॉलएवजी गमस्टिक वापरून चिकटवल्यामुळे बिचारा कुसुदामा रात्री सुटा झाला, आणि सकाळपर्यंत सगळ्या फुलांचं निर्माल्य झालं. त्यामुळे मी त्याचं नाव सुदामा ठेवलंय.  :)

खेरीज बायप्रॉडक्ट म्हणजे असा अर्धवट निघालेला बॉल पुन्हा चिकटवायला दुप्पट चिकाटी लागते, गमस्टिक वापरातून पुढे भरपूर गम ला तोंड द्यावं लागतं हे ज्ञान यातून प्राप्त झालं.  :D

ख डू

खडू / ख.डू.: सा. नाम. व्युत्पत्ती - खयालो मे डूबे. वाक्यात उपयोग - त्याचा / तिचा खडू झालाय.

कॉलेजात असताना असा मधून मधून कुणाचा तरी खडू व्हायचा. सद्ध्या माझा खडू झालाय. त्यामुळे ब्लॉग हायबरनेशन मध्ये. पण आहे, ब्लॉग जिवंत आहे. एवढा खडू संपला की येतेच परत.

तोवर हा एक जुनाच फोटो ...
 

त.टी. - फोटोचा आणि पोस्टचा संबंध - काहीही नाही. खूप दिवसांनी इथे काहीतरी आलंय म्हणून वाचायला कुणी आलं, तर त्यांची अगदीच निराशा होऊ नये म्हणून फोटो टाकलाय.