Un-zentangled :D

    सद्ध्या माऊची घरी रोज “ऍक्टिव्हिटी” असते एक तरी. म्हणजे क्रेयॉन, वॉटरकलर अशा कशाने तरी रंगकाम / चिकटवणं / मातीकाम असलं काहीतरी. याचा “जरा सराव करून घ्या” म्हणून शाळेतून सूचना आहे. आणि उड्या / गप्पा मारणं थांबवून माऊने असलं काहीतरी करायचं म्हणजे तिच्या सोबत कुणीतरी बसणं आलंच. माऊ समोरचा कागद सोडून सगळं काही -  हात – तोंड – कपडे रंगवून घेते आहे, पाण्याची सांडलवंड चालली आहे, फरशीवर स्प्रे पेंटिंग होतंय असं सगळं शेजारी बसून स्थितप्रज्ञपणे बघणं मला अर्थातच अशक्य आहे. हे सगळं चाललेलं असताना आपण फक्त तोंड चालवणं हीच माझ्यासाठी पेशन्सची परीक्षा आहे. म्हणजे यात तिच्या हाताने केलेल्या “ऍक्टिव्हिटी”पेक्षा माझ्या तोंडाने केलेली “ऍक्टिव्हिटी”च जास्त होते आहे असं माझ्या लक्षात आलं. तिच्या कागदावर नजर ठेवून बसण्यापेक्षा आपल्या तोंडासमोर दुसरा कागद धरला तर कमी आवाजात आणि तेवढ्याच वेळात काम होईल असं वाटलं. खूप दिवसांपासून झेंटॅंगल प्रकारात काहीतरी करून बघावं असं मनात होतं. त्यामुळे एक कागद घेऊन सुरुवात केली, आणि त्यातून हे तयार झालं:

आईचं पान

आणि माऊचं आईस्क्रीम

तयार झाल्यावर लक्षात आलं, झेंटॅंगलवाले म्हणतात त्यातली एकही गोष्ट या “ऍक्टिव्हिटी”बाबत खरी नाहीये. त्यांची सुरुवात उत्तम कागद, ठराविक मापाचा घेण्यापासून. इथे तर अक्षरशः हाताला लागेल तो कागद वापरलाय. (माऊच्या शाळेच्या सर्क्युलरची मागची बाजू. हे सर्क्यूलर घडी करून बरेच दिवस माझ्या बॅगमध्ये फिरत होतं. मग त्यावर त्या टिकमार्क दिसताहेत ना, ती मागच्या प्रवासात नेण्याच्या सामानाची ’मोनिका’यादी तयार झाली! :D ) काळ्या पेनाने करा म्हटलंय तर मला नेमकं निळंच पेन सापडलं तेंव्हा. मुख्य म्हणजे हे सगळं अगदी एकाग्र होऊन, ध्यान केल्यासारखं करा, कुठलंही एन्ड प्रॉडक्ट मनात न ठेवता होईल ते होऊ देत हे त्यांचं मुख्य सूत्र. इथे माझा एक डोळा माऊ काय करतेय यावर. कान तिच्या बडबडीकडे, तोंडाने तिच्या अखंड प्रश्नांना जमतील तशी उत्तरं. (आणि तोंडाचा पट्टा न सोडण्याचा प्रयत्न.) आणि उरलेलं मन या कागदावर. पानाचा बाहेरचा आकार आधीच काढून घेतलेला, मग मधले भाग भरलेले. त्यामुळे याला “un-zentangle activity” म्हणायला हवं. पण बाकी काहीही असलं तरी मन शांत, रिलॅक्स करणं हा जो झेंटॅंगल चा मुख्य उद्देश आहे तो मात्र नक्कीच साध्य झालाय यातून!

इकडच्या नस्त्या उठाठेवी

    “ऑफिसमधल्या एकाच्या द्राक्षाच्या बागा आहेत, तो द्राक्षं देणार आहे मला वाईन बनवायला” अशी एक उडत उडत बातमी आलेली असते ती मी (बाकी अनेक घोषणांप्रमाणेच) कानाआड केलेली असते. आणि एका दिवशी अचानक पाच किलो द्राक्षं घरी येऊन पोहोचतात. आठवड्याच्या मधल्याच दिवशी, पूर्ण पिकलेली पाच किलो द्राक्षं. एरवी शनिवार उजाडल्याशिवाय नवर्‍याला ऑफिसपलिकडे काहीही दिसत नसतं. आता शनिवारपर्यंत थांबणं शक्य नाही. एवढी द्राक्षं फ्रीजमध्येही मावणार नाहीत. “आजच्या दिवस राहू दे अशीच” म्हणून त्या खोक्याची टेबलवर स्थापना होते.

    दुसरा दिवस. रात्रीचे सव्वादहा होत आलेत, रोजपेक्षा झोपायला तासभर उशीर झालाय. माऊला बरं वाटत नाहीये. आज झोपताना पुस्तक नाही वाचलं तर चालेल का म्हणून मी तिला पटवण्याच्या प्रयत्नात. अशा वेळी प्रश्न येतो:
“पोटॅशिअम मेटा बाय सल्फेट कुठंय?” मी इथेच ठेवलं होतं फ्रिझरमध्ये. तू फ्रीज बदलतांना कुठे टाकलंस?”

    फ्रीज बदलल्याला साधारण दहा एक महिने झालेत. मला असं कुठलं पुडकं का काय ते बघितलेलं आठवतही नाहीये, मग “तूच ते कुठेतरी ठेवलंय” ला काय कप्पाळ उत्तर देणार? आमच्याकडे डोळ्यासमोर असणार्‍या वस्तूसुद्धा हातात दिल्याशिवाय दिसत नाहीत. (बायको सुद्धा शोधता आली नाही ... मलाच शोधावं लागलं – हा माझा स्टॅंडर्ड डायलॉग ;) ) तर हे पोटॅशिअय मेटा बाय सल्फेट कुणीही, कुठेही ठेवलेलं असलं किंवा अस्तित्वातच नसलं तरी आपणच शोधण्याला पर्याय नाही याची मला पूर्ण खात्री आहे. त्यामुळे पुढचा अर्धा -एक तास घराची रणभूमी होऊ द्यायची का त्याआधीच शोधाशोध करायची एवढाच प्रश्न आहे. तसंही एवढं इंटरेस्टिंग काहीतरी चाललेलं असताना माऊ झोपण्याची शक्यता नाहीच. त्यामुळे मी उठते. “पोटॅशिअम मेटा बाय सल्फेट फ्रीझरमध्ये का ठेवलं होतंस तू?” यावर “मी ते यीस्टबरोबर फ्रीझमध्ये ठेवलं होतं.... माझ्या वाईन बनवण्याच्या सगळ्या वस्तू मी नीट एका जागी ठेवतो! तू यीस्ट फ्रीझरमध्ये ठेवलंस तेंव्हा हे पण तूच ठेवलेलं असणार!” असं बाणेदार उत्तर येतं. आणि याचा हिरव्या रंगाचा पुडा आहे कस्टर्ड पावडर एवढा अशी माहिती मिळते. अर्ध्या तासानंतर मला ते वॉश बेसिनखालच्या कपाटात मिन क्रीम वगैरेच्या बरोबर सापडतं. यानंतर नवर्‍याचा वाईन बनवण्यासाठी आणलेला मोठा बुधला, बाकीची यंत्रसामुग्री, द्राक्षं, हात असं सगळं स्टरलाईझ करण्याचा उद्योग सुरू होतो, आणि बाहेरच्या खोलीतली खुडबूड ऐकत माऊ आणि मी झोपायला जातो.

    जरा वेळाने मला जाग येते ती “ही लागत नाही ना तुला?” या प्रश्नाने. नवरा झपाटलेला असताना हा प्रश्न फार धोक्याचा असतो. त्याला हवी असणारी वाट्टेल ती वस्तू तो “ही लागेत नाही ना तुला?” म्हणून ढापू शकतो. त्यामुळे अर्धवट झोपेतसुद्धा मी आधी “लागतेय” म्हणून ओरडते, मग डोळे उघडून बघते. नवरा समोर नवी कोरी ओढणी घेऊन उभा. त्या ओढणीऐवजी धुवट साडीच्या तुकड्याने त्याचं काम जास्त चांगलं कसं होईल म्हणून त्याला पटवून मी झोपते. त्याचा त्या ओढणीपर्यंतचा प्रवास ट्रेस करण्यासाठी दुसर्‍या दिवशी सकाळी शरलॉक होम्स / जिम कॉर्बेटची गरज नसते :)

    आता यीस्टचं काम सुरू झालं, नवर्‍याचं संपलं, तीन आठवडे तरी वाईन प्रकरणात काही घडणे नाही म्हणून मी जरा विसावते. आणि दुसर्‍या दिवशी सकाळी असा शोध लागतो, की घरात साखरेचा एक दाणाही शिल्लक नाहीये. रात्री सगळी साखर वाईनच्या प्रयोगात घातली गेलेली असते. “ हे काय, तू नेहेमी जास्तीची आणून ठेवतेस ना? आता कशी आणली नाहीस? फिरून येताना घेऊन ये!” ऐकल्यावर मी भडकते. एक तर फिरून येताना मला हातात काहीही नको असतं. हातात सामान धरून मला चालताच येत नाही. त्यात चहा तुला हवा, साखर तू न सांगता संपवलीस, आणि मी तडफडत जाऊन ती घेऊन येऊ? “मी मुळीच साखर आणणार नाही आत्ता. हवा तर गुळाचा चहा पी, नाहीतर पिऊ नकोस!” अशी घोषणा करून मी बाहेर पडते. (चहा – कॉफी न पिण्याचे फायदे!) फिरून येईपर्यंत घरी गुमान ३ किलो साखर येऊन पोहोचलेली असते. (त्यातली दोन किलो वाईनसाठी आहे असं स्पष्टीकरण मिळतं.)

    थोड्या दिवसांनी जेवायचं टेबल आणि आजूबाजूची फरशी जाम चिकट लागायला लागते. बिचार्‍या रोहिणीने चार – पाच दिवस पुसल्यावर फरशीचा चिकटपणा जातो. (टेबल पुसण्याचं काम नवर्‍याकडे असल्याने त्याचा चिकटपणा जायला अजून जास्त दिवस लागतात.) वाईन कशी बनते आहे त्याची चव घेण्यात सांडासांडी ही अपरिहार्य स्टेप असतेच असते. असं “चव घेणं” दोन – तीन वेळा होते. त्याप्रमाणे लागेल तशी साखर घालणं, पाणी घालणं हे सगळं झाल्यावर वाईन ८ - १० लिटर होणार नसून चांगली १५ – २० लिटर तरी बनणार आहे असं लक्षात येतं, आणि आपल्याकडे इतक्या बाटल्या नाहीत असा शोध लागतो.

    असतील नसतील तेवढ्या सगळ्या बाटल्या स्टरलाईझ करणं ही पुढची पायरी. अशी कामं नवर्‍यातल्या इन्स्ट्रुमेंटेशन विंजिनेराला मनापासून आवडतात. वाफारा घेण्याचा स्टीमर यासाठी वापरायचा तो ठरवतो. मग त्यावर बाटल्या उपड्या ठेवण्यासाठी काहीतरी फ्रेम बनवणं, कापाकापी, ठोकाठोकी, पसारे, “हे तुला लागत नाही ना?” असं सगळं आलंच. मधेच स्टीमर बंद पडल्यावर स्टीमरची दुरुस्ती पण होते. हजार लटपटी करून बाटल्या, झाकणं स्टरलाईझ होतात (आणि अर्थातच एवढी मस्त रंगीबेरंगी झाकणं बघितल्यावर ती उचलायचा मोह माऊला होतोच ... तिने हात लावल्यावर थोडी (माऊसुद्धा मनावर घेत नाही अशी) रागवारागवी होते, झाकणं परत एकदा स्वच्छ होतात. वाईन फिल्टर करणं, बाटल्या भरणं, त्यानिमित्ताने सांडलवंड असं सगळं यथासांग होतं, आणि मग अखेरीस मस्त चवीची घरी बनवलेली रेड वाईन तयार होते!

माऊची बाग

    गेले काही दिवस रोज माऊ उत्साहाने माझ्याबरोबर झाडांना पाणी घालते आहे. आज सहज तिला म्हटलं, “आपण तुझी पण एक बाग करू या का? तू झाडं लाव, त्यांना तूच पाणी घाल. आवडेल?” माऊला आवडलीच कल्पना एकदम. मग आज जाऊन तिच्यासाठी तीन सोप्पी, पटकन फुलं येणारी, विशेष (खरं तर काहीच) काळजी न लागणारी  रोपं आणली – तिनेच निवडली ती. “माझी झाडं आहेत ना!” म्हणून रोपं घरी, गॅलरीत आणतांना सुद्धा एक एक करून तिनेच उचलून आणलं, बाबाला किंवा मला हात लावू दिला नाही :) (मातीच्या पोत्याचं वजन बघितल्यावर मात्र बाबाला / आईला ते उचलायची परवानगी देण्यात आली ;) )

मग खास मळवण्याचे कपडे घालून कुंड्या भरणे कार्यक्रम झाला. मातीत खेळायला (दोघींनाही) जाम मज्जा आली. मग “छोट्या बाळाला कसं आपण हळुहळू दूध पाजतो, तसं” छोट्या झाडांना हळुहळू पाणी घालून झालं.
आज तरी मी एकदम हवेत आहे! :) बघू हा उत्साह किती दिवस टिकतोय ते!!!

सदाफुली

chinese pink

chinese pink

कढीपत्त्याच्या कुंडीमध्ये पिंपळाची का पिंपरणीची दोन रोपं आली होती. ती पण दुसर्‍या कुंडीत लावली ... वर्षभर नीट मोठी झाली तर पुढच्या पावसाळ्यात कुठेतरी जमिनीत लावता येतील ही. :)   

पिंपळ (का पिंपरणी? - मोठं झाल्यवर कळेल!)

बळ देणारी भटकंती

माऊ, तिचे आजोबा, माऊचा बाबा आणि मी तीन - चार दिवस महाबळेश्वरला जाऊन आलो. महाबळेश्वरला जाण्यात तसं विशेष काय आहे? पण ही भटकंती विशेष होती माझ्यासाठी.

पहिल्यांदाच "रिलिव्हिंग ड्रायव्हर" ऐवजी मुख्य ड्रायव्हरच्या भूमिकेतून गाडी चालवली. आणि एन्जॉय केलं हे ड्रायव्हिंग. It was liberating.

प्रत्येक ठिकाणी सगळ्यांनी गेलंच पाहिजे असाही आग्रह नव्हता या ट्रीपमध्ये. कधी आम्ही सगळे, कधी मी आणि आजोबा, कधी मी, आजोबा आणि माऊ तर कधी मी एकटी असेही भटकलो. माऊ आणि आजोबा हे एकदम हिट कॉम्बिनेशन आहे. म्हणजे अखंड बडबड करत उड्या मारणार्‍या माऊला एक हात आणि पार वाकून, हळुहळू काठी टेकत चालणर्‍या आजोबांना दुसरा हात देऊन तुम्ही चालत असाल आणि लोकांनी वळून बघितलं नाही असं होणं शक्यच नाही. आजोबांच्या चालण्यामध्ये असं काहीतरी असतं की रस्त्यातला प्रत्येक माणूस त्यांना हात द्यायला पुढे येतो. कुठेही भटकून हॉटेलला परतल्यावर आजोबा आणि / किंवा माऊचं "तुम्हाला बघितलं बोटिंग करतांना. या वयात हा उत्साह म्हणजे मानलंच पाहिजे! " म्हणून अभिनंदन करणारं कुणी ना कुणी भेटणारच हे नक्की!

माऊने तिथे “फॅमिली आऊटिंग”ची नवी व्याख्या बनवली होती – आऊटिंगमध्ये भेटलेले सगळे आपल्या फॅमिलीमधलेच आहेत असं समजून जिथे वागायचे ते “फॅमिली आऊटिंग”. यात बिनदिक्कत कुणाच्याही खोलीत शिरण्यापासून, रस्त्यात भेटलेल्या कुठल्याही बाळाला स्ट्रॉबेरी ऑफर करणं,  ते वेटर आजोबांना “मला जेवायला पुरणपोळी हवी” सांगण्यापर्यंत सगळं आलं. त्यामुळे प्रायव्हसी वगैरे कल्पनांचा आणि आमचा काहीही संबंध नव्हता महाबळेश्वरमध्ये. पुढच्या वेळी आम्ही पुरवलेल्या करमणूकीसाठी काहीतरी डिस्काऊंट मागायला हवा हॉटेलला.

ही भटकंती “taking chances” विषयीही होती. अर्थर सीट पॉईंटला संध्याकाळच्या तुडुंब गर्दीत आजोबांना पॉईंटपाशी सोडून माऊ आणि मी गाडी पार्क करायला गेलो, ते तिथल्या वाहतूक-मुरंब्यामुळे तब्बल वीस – पंचवीस मिनिटांनी परतलो. एवढ्या वेळात आजोबा कुठे गायब झाले नाहीत, धडपडले नाहीत. (अर्थर सीट पाहून परत गाडीकडे येताना तिघं हात धरून चाललो होतो तेंव्हा ते पडता पडता वाचले!) असा त्यांचा तोल एकटे असताना गेला असता तर? या शक्यतेचा आम्ही विचारही केला नव्हता.

एका दिवशी सकाळी माऊ उठल्यावर एकटीच खोलीबाहेर आली, आणि “आई, बाहेर साप आहे!” म्हणून परत आत आली. बाहेर बघितलं तर खरंच दीड - दोन फूट लांब साप होता, खोलीच्या दारापासून चार – पाच फुटांवर. विषारी का बिनविषारी ते माहित नाही, पण दिसेल त्या गोष्टीला कुतुहलाने हात लावणार्‍या माऊला सापापासून दूर रहायचं, आणि परत खोलीत येऊन साप आलेला सांगायचं हे सुचलं नसतं तर? हॉटेलचं कुणीतरी येऊन सापाला हलवेल तोवर सापाचा फोटो काढतांना कुठेतरी हात कापत होता माझा.

महाबळेश्वरहून बामणोलीच्या पुढे मित्राला भेटायला “कॅम्प कोयना” ला जाऊन यायचा प्लॅन होता. दोन एक तासाचा रस्ता असावा असा अंदाज होता. तापोळ्याच्या रस्त्याला लागल्यावर लक्षात आलं, बामणोली इतकं जवळ नाही. तापोळ्याला जाऊन पुढे काय करायचं ते ठरवू असं म्हणून निघालो. तिथे समजलं, की बामणोलीसाठी बार्जमध्ये घालून गाडी नेता येईल, बामणोलीचं अंतर वाचेल. “जाऊन तर बघू” म्हणून निघालो. प्रत्यक्ष बार्जमधून जाऊन अंतर फारसं काही वाचलं नाही, शिवाय कच्चा आणि पूर्ण निर्मनुष्य रस्ता लागला. बामणोलीच्या पुढे तर काही केल्या रस्ता संपेना. बरोबर जेमतेम माऊपुरतं पाणी. आजूबाजूला चिटपाखरू नाही. (वाटेवरच्या देवळात चौकशीला गेले तर फक्त एक काळं कुत्रं भेटलं!) गाडीला काही झालं तर काय करणार होतो तिथे? वाटेत एका मावशीबाईंना लिफ्ट दिली त्यांनी चांगलीच करमणूक केली. मित्राची भेट झाली. परत येतांना सरळ रस्ता पकडायचं ठरवलं. रस्ता तसा चांगला, अगदी बाजूला रिफ्लेक्टर वगैरे लावलेला. फक्त कुठेही मैलाचे दगड नाहीत. (म्हणजे दगड होते, पण नुसताच पांढरा रंग फासलेले. त्यावर जागेचं नाव आणि अंतर दोन्हीचा पत्ता नाही!) पाट्या फक्त “अती घाई, संकटात जाई”, “मनाचा ब्रेक, उत्तम ब्रेक” वाल्या. कुठे चाललोय आणि किती अंतर आहे सगळं रामभरोसे. जवळपास वस्ती नाहीच. आता अंधारात तर काळं कुत्रं पण नाही वाटेत कुठे. नवरोबा वैतागला ते सोडा, पण मित्राची भेट झाली, मस्त वाटलं. “जाऊन तर बघू” म्हटलं नसतं तर नक्कीच चुटपूट लागून राहिली असती. आणि जराही वेळापत्रकाबाहेर जायचं नसेल, तर रोजचं रूटीन आणि ब्रेक यात फरक तो काय?

शेवटच्या दिवशी सकाळी सगळे उठण्यापूर्वी एकटीच विल्सन पॉईंटला गेले, तेंव्हा जाणवलं, मस्त झालीये ही ट्रीप. एन्जॉय तर केलंच, पण शिकायलाही मिळालंय काहीतरी.

***
गंमत म्हणजे या ट्रीपमध्ये विशेष म्हणण्यासारखा एकही फोटो नाही, असं आत्ता जाणवतंय ... तिथे आठवणही आली नाही कॅमेर्‍याची!

***
आजीने माऊला विचारलं, "काय बघितलं मग महाबळेश्वरला?"
माऊचं उत्तर: "गाढव!"
"काय करत होतं गाढव?"
"शी!"
खरंच, चार पायांची जितकी गाढवं महाबळेश्वरला दिसली तितकी पुण्यात दिसत नाहीत!