मोठी तिची सावली ...

एक होती बाहुली.
तिच्या बाबांची लाडकी.
बाबा शहाणे होते.
आपल्या बाहुलीने शहाणं व्हावं असं त्यांना वाटायचं.
त्यांनी बाहुलीला शिकवायला सुरुवात केली.
आपल्या बाहुलीच्या हातून असं पाप होत असलेलं कुणा घरातल्याला बघवलं नाही.
त्यानी काचेची पूड करून बाहुलीला भरवली.
संपली लहान बाहुलीची गोष्ट!

***

सद्ध्या मनीमाऊला दिवसातून एकदा तरी "लहान माझी बाहुली" ऐकायचं असतं. ते म्हणतांना रोज मला ही दीड शतकापूर्वीची बाहुली आठवतेच आठवते! डॉक्टर विश्राम रामजी घोले यांच्या लहान मुलीची ही चटका लावणारी गोष्ट. अशा किती बाहुल्या कुणाला न कळता हरवून गेल्या असतील!

***
हे वाचल्यावर आईने मला डॉ. अरुणा ढेरे यांचं डॉ विश्राम रामजी घोलेंवरचं पुस्तक काढून दिलं परत वाचायचं असेल तर म्हणून. बाहुलीची गोष्ट पुन्हा एकदा तपासली त्या पुस्तकात. तिला काचा कुटून कुणी भरवल्या त्याचा उल्लेख नाही पुस्तकात - नातेवाईकांपैकी कुणीतरी हे केलं असं म्हटलंय. तशी दुरुस्ती केलीय वर.

Throwaway prototype

Nobody has ever thrown away a throw away prototype. 

हे ब्रह्मसत्य सॉफ्टवेअरमध्ये काम केलेलं कुणीही सांगेल. “Throwaway protptype” ही एक सॉफ्टवेअर इंजिनियरिंगमधली एक कवीकल्पना आहे. आजवर कुणी प्रोटोटाईप बनवायचे कष्ट घेतल्यावर तो टाकून देऊन पुन्हा शून्यातून काम केलेलं नाही.

यंदा कंदील बनवतांना या कंदिलाला नेमके किती गोल लागतात आणि ते कसे जोडायचे हे मला अजिबात आठवत नव्हतं. म्हणून मग त्याचा छोटा प्रोटोटाईप बनवला. आयुष्यात पहिल्यांदा थ्रो-अवे प्रोटोटाईप आपण बनवतोय म्हणून मी एकदम खूश वगैरे होते. कंदील तयार झाल्यावर हा प्रोटोटाईप जवळजवळ थ्रो-अवे केलाच होता – तेवढ्यात कीर्तीची प्रतिक्रिया आली – कंदील कसा बनवलाय ते लिही म्हणून. मला लगेच प्रोटोटाईप आठवला – याचा फोटो टाकला तर लगेच समजेल कंदील कसा बनवलाय ते, म्हणून मग मग पुन्हा उत्खनन करून तो वर  काढला, जरा ठीकठाक करून फोटो बिटो काढले त्याचे. (हे पोस्टेपर्यंत पूर्णिमाचीही प्रतिक्रिया येऊन जुनी झालीये, आता तिला पुढच्या ख्रिसमसला बनवावा लागेल असा कंदिल :( )

तर, कंदिलाची सोपी कृती अशी:

लागलेला वेळ:

मला अडीच तीन तास लागले.

साहित्य:

जाड कागद १ (मी ६० सेमी * ९० सेमीचा कार्डशीट पेपर वापरला.), पातळ कागद (हा चक्क जुना बटारपेपर वापरलाय ;), कात्री, फेवीकॉल, दोरा. डिझाईनला उठाव द्यायला हवं असेल तर मार्कर, स्केचपेन वगैरे.

कृती:

पहिल्यांदा जाड कागदाचे ७.५ सेंटीमीटर त्रिज्येचे एकूण २० गोल कापून घेतले. (१९ मध्येही काम चालू शकतं.) (याचा कंदील साधारण फुटबॉलएवढा होतो.)

त्यांच्या अश्या त्रिकोणी घड्या घातल्या. (या घड्या जितक्या नेटक्या होतील, तितक्या कमी फटी पडतील कंदील तेवढा चांगला दिसेल. माझ्याकडे मुळात कंपासच नसल्याने आणि “मनीमाऊ उठण्यापूर्वी” ही महत्त्वाची अट असल्याने मी चालू काम केलंय.)

त्रिकोणावर सोप्पं डिझाईन कापून त्यावर पातळ कागद चिकटवून घेतले. इथे तुमच्या कल्पनाशक्तीला वावच वाव आहे. खूप कलात्मक वगैरे करायचं असेल, तर घडी होणार्‍या भागावरही डिझाईन करता येईल.

आता हे त्रिकोण जोडायचेत. म्हणजे वर्तुळाचे घडी घातलेले भाग एकमेकांना जोडायचेत. एका तुकड्याला तिन्ही घड्यांवर जोडण्याने सुरुवात केली. (प्रत्येक घडी वाळेपर्यंत थांबणं शहाणपणाचं, जे मी केलेलं नाही.) प्रत्येक जॉईंटला पंचकोन तयार करायचाय. निम्मे भाग जोडल्यावर असं दिसतं:

(हाच तो माझा टाकाऊ प्रोटोटाईप. :D )

असेच उरलेले नऊ (किंवा दहा) तुकडेही वरच्या बाजूला जोडले. शेवटचा (सगळ्यात वर येणारा, विसावा त्रिकोण) जोडला नाही तरी चालतं, किंवा डिझाईन ऐवजी बल्ब आत सोडता येईल असं भोक पाडून तो त्रिकोण चिकटवला, तर कंदीलाला अधिक बळाकटी येते.

आता कंदील टांगायला दोरा ओवायचा, आणि कंदिल तयार! 

एक वर्ष झालं!

मागच्या वर्षी याच सुमाराला प्रवासाला निघालो होतो आम्ही ... उत्सुकता, काळजी, युफोरिया असं सगळं ओझं सोबत घेऊन. रात्रभराच्या प्रवासात झोप लागणं शक्यच नव्हतं ... डोळ्यात न बघितलेल्या बाळाविषयी इतकी स्वप्नं होती, की झोपायला वेळच नव्हता.

कशी असेल ती? मनात नाही भरली तर? आपल्याला जमेल ना सगळं नीट? घरातले सगळे स्वीकारतील ना? जन्मदात्री गेली म्हणून बाळाला देऊन टाकायला तयार झालेले नातेवाईक कसे असतील? सौदा करताहेत का ते बाळाचा? काय अपेक्षा आहेत त्यांच्या?

“इतक्या लहान बाळात काही मेडिकल प्रॉब्लेम असले तरी समजणार नाहीत. फार मोठी रिस्क आहे ही.” एका अनुभवी हितचिंतकांचा प्रामाणिक सल्ला. "बाळ न बघता हो म्हणू नका, आणि इतकं लहान शक्यतो नकोच." सगळंच इतकं अचानक झालंय, की धड विचार करायला वेळच झाला नाही. अजून काहीच नक्की नाही, त्यामुळे कुणाला सांगणं, त्यांचं मत घेणंही शक्य नाही. फक्त कायदेविषयक आणि वैद्यकीय सल्ला मात्र घेतलाय.

सगळं नीट झालं, तर आयुष्य बदलूनच जाईल एकदम. आणि फिसकटलं काही कारणाने तर? न बघितलेल्या बाळासाठी घेतलेल्या अंगड्या-टोपड्यांकडे बघायची हिंमत होईल परत? प्रवास संपता संपत नाही. तिथे पोहोचल्यावरसुद्धा पहिला दिवस फक्त पूर्वतयारीचा. उरलीसुरली खरेदी करायची आणि वाट बघत बसायची.

कसा तरी दिवस संपतो. दुसर्‍या दिवशी सकाळीच एक एवढुस्सं गाठोडं हातात येतं. नव्या स्पर्शामुळे बावरलेला चेहरा तासाभरात शांत होतो. हे इतकं गोडुलं आहे, की बघताक्षणी त्याच्या प्रेमात न पडणं अशक्य. पण अजून सगळ्या कायदेशीर बाबींची पूर्तता व्हायचीय. आपल्या हातात आहे, पण अजून हे आपलं नाही. हा दिवस कालच्या दिवसापेक्षा जास्त छळणारा. समोर आहे, त्याला आपलं म्हणायचं नाही हे कसं शक्य आहे?

दुसर्‍या दिवशी दुपारी अखेर सगळे सोपस्कार पूर्ण होतात. ही लाडूबाई आता आपली! एवढी निराशा आणि अनिश्चितता अनुभवल्यावर विश्वास बसत नाही यावर. पुढचा महिनाभर तरी जमीन दिसूच नये एवढी हवेत आहे मी! या परीने अशी काही जादूची कांडी फिरवली आहे, की सगळ्या गोष्टी आपोआप जुळून येतात, शंका हवेत विरूनच जातात. 

आपल्यांना मनवण्यात खर्च केलेला वेळ आणि एनर्जी, सरकारी दिरंगाई, झारीतले शुक्राचार्य आणि न संपणारं वाट बघणं ... तरीही, It was worth the wait.

दिवाळी

बघता बघता दिवाळी आलीसुद्धा. काही म्हणता काही तयारी केली नाही दिवाळीची. आज मग एकदम खडबडून जाग आली. काही नाही तर किमान कंदील तरी करावा!

साहित्य अर्थातच घरात सापडलं ते. कुठल्यातरी प्रोजेक्टसाठी केंव्हाचा लाल रंगाचा कार्डशीट पेपर पडलेला होता घरात. आईला आवराआवरी करतांना बटर पेपर सापडला, आणि एक काळं मार्कर सापडलं. एवढ्या सगळ्या साधनसंपत्तीच्या सहाय्याने, माऊ उठायच्या आत जे काही बनवता येईल ते बनवायचं असं उद्दिष्ट ठेवून डिझाईन (?) केलं. ;)

हे एंड प्रॉडक्ट – अजून गो लाईव्ह बाकी आहे :

तुम्हाला सगळ्यांना दिवाळीच्या शुभेच्छा! अशी आयत्या वेळची नाहीतर नीट नियोजन करून केलेली – दिवाळी मस्त जाऊ देत तुमची!!!

एक ट्रक लाकूड

कदंब तोडला आज त्यांनी.

सकाळपासून एक एक फांदी छाटणं चाललंय.

इतक्या राजबिंड्या झाडाला असं विद्रूप होत होत मरतांना बघावं लागतंय – सात आठ वेळा तरी त्याच्याखालून गेले असेन मी दिवसभरात.

रोज त्याच्या जवळून जातांना त्याचं हिरवं वैभव डोळ्यात साठवून घेण्याचं सुख भोगलंय. भर उन्हात त्याच्या सावलीचा थंडावा अनुभवलाय. पाऊस सुरू झाल्यावर सारखा हा फुलला का म्हणून नजर ठेवून असायचं. आणि हा असा चुकार की नेमका पाऊस लागून राहिला की फुलणार, त्या सुंदर फुलांचा मनासारखा फोटो काही काढू देणार नाही.

आज मान वर करून त्याच्याकडे बघायची हिंमत नाही झाली. पायाखाली त्याच्या हिरव्यागार पानांचा गालिचा खुपतोय. त्याच्या समोरून जाणं टाळण्यापलिकडे काहीही करू शकत नाही मी.

“का तोडताय तुम्ही हे झाड?”

“त्याच्या फांद्या रस्त्यावर येतात.”

“मग?”

“सोसायटीच्या आवारातलं झाड आहे. परमिशन आहे आमच्याकडे. (तुम्ही कोण चौकशी करणार? )” 

झाड सोसायटीच्या आवारात आहे. त्याच्या जगण्यामरण्याचे निर्णय घेण्याचा अधिकार सोसायटीचा आहे. तुम्ही विनाकारण रक्त कशाला तापवताय?

तो आहे, हा त्याचा सगळ्यात मोठा गुन्हा आहे. त्याला शिक्षा झालीच पाहिजे.

सिमेंटकॉंक्रिटच्या जंगलात एवढं सुंदर झाड लावायची चूक मुळात कुणी कशाला करावी?

आणि निमूट समोर बघत रस्त्याने जायचं सोडून सोसायटीच्या मालकीच्या झाडावर जीव जडवण्याचा मूर्खपणा करणार्‍याने करावे तसे भरावे.

बागुलबुवा : २

खूप खूप दिवसांपूर्वी इथे एका बागुलबुवाची गंमत सांगितली होती. तेंव्हा सुरवंटराव उडून गेल्यावर नुसता रिकामा कोष मागे ठेवून गेले होते. आज त्यांना मुद्देमालासह पकडलं:

इतके सुंदर रंग! आणि हे सोनचाफ्यावर असं लपून बसलं होतं, की मला दिसलंच नव्हतं. वाळकं पान म्हणून काढायला मी हात घातला, आणि जवळजवळ त्याला हात लागल्यावर माझ्या लक्षात आलं ... हे ताजं ताजं फूलपाखरू आहे ! हिरवा रंग थेट सोनचाफ्याच्या कोवळ्या पानाचा, तर राखाडी रंग वाळक्या पानासारखा. झाडाचाच एक भाग होऊन पानाच्या खालच्या बाजूने बसलंय ते. अजून पंख चिकटलेले आहेत त्यामुळे उडता येत नाहीये त्याला.

सकाळी अजून जरा लवकर हा शोध लागला असता तर कदाचित कोषातून बाहेर पडण्याचं नाट्य बघायला मिळालं असतं! अजून तासाभराने इथे फक्त मागच्या वेळसारखाच रिकामा कोष होता :)

फूलपाखरू बघितल्यावर लक्षात आलं ... याचे सुरवंट भारी खादाड असतात. त्यांना कसला स्पर्श झाला म्हणजे ते एक दुर्गंध सोडतात, त्यामुळे बहुतेक पक्षी यांच्या वाटेला जात नसावेत. त्यांना मी कित्येक वेळा सोनचाफ्यावरून हुसकून लावलं आहे. हे फूलपाखरू मात्र कधीच बघितलं नव्हतं बागेत. कुठे बरं जात असतील ही फुलपाखरं?
***
फुलपाखरू सापडल्यावर मी खूश होते, लगेच ही पोस्ट टाकली. त्याचा रंग जरा वेगळा वाटत होता नेहेमी पाहिलेल्या फुलपाखरांपेक्षा ... पण नाव गाव शोधायचा काही प्रयत्न नव्हता केलेला. मधे जरा सवड मिळाली आणि उगाचच हे फूलपाखरू आठवलं. जरा शोधून बघू या याचा कुलवृत्तांत म्हणून गूगलबाबाला विचारलं, आणि मोठ्ठा खजिना हाती लागला! याचं नाव आहे tailed Jay (Graphium agamemnon agamemnon). आणि याच्या जीवनक्रमावर ही अप्रतिम ब्लॉगपोस्ट आहे!

दाभोळकर गेले! :(

डॉक्टर नरेंद्र दाभोळकर यांचा आज पुण्यात खून झाला.

एक सच्चा, काम करणारा माणूस गमावला आपण.

मी त्यांची काही पुस्तकं वाचलीत. प्रत्यक्ष त्यांना कधी बघितलेलं नाही.

त्यांच्या विचारांशी मी पूर्ण सहमत आहे असं नाही.

म्हणजे बुवाबाजी, जादूटोणा आणि धर्माच्या नावाखाली लोकांची होणारी लुबाडणूक यांच्या विरोधात अंनिसने केलेलं काम ग्रेटच आहे.

पण श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा अशी काळ्या – गोर्‍यांमध्ये विभागणी करता येते नेहमीच असं मला वाटत नाही. या दोन्ही टोकांच्या मध्ये करड्या रंगाचा एक मोठा प्रदेश लागतो. आणि माणसं – माझ्यासकट– फक्त विचारांनी चालत नाहीत, विचारांच्या पलिकडे कशावर तरी विश्वास ठेवण्याची त्यांची एक गरज असते असं वाटतं मला. म्हणजे श्रद्धा तशी बाय डेफिनिशन ‘अंध’च म्हणायला हवी. ज्या श्रद्धांमुळे स्वतःला किंवा इतरांना इजा पोहोचू शकते, कुणाचा गैरफायदा घेतला जातो, त्यांना नक्कीच विरोध व्हायला हवा, सरसकट श्रद्धेला विरोध कसा करायचा असं माझं मत. अर्थात हे नुसतं माझ्यापुरतं ठेवलेलं. सगळा गुंता नुसता. त्याला कृतीची जोड नाही. दाभोळकरांसारखी माणसं यापेक्षा वेगळा विचार करतात, आणि त्याप्रमाणे कृतीही करतात. म्हणून ती ग्रेट असतात. 

कुणीतरी त्यांचा जीव घेतल्याने वैयक्तिक नुकसान झाल्यासारखं वाटतंय.

  

या माणसाला संपवून टाकल्याशिवाय पर्याय नाही असं इतक्या प्रकर्षाने कुणाला वाटलं असेल?

त्यांना श्रद्धांजली वाहणार्‍या प्रत्येकाने आपल्या आयुष्यातली श्रद्धेच्या आहारी जाऊन होणारी एक अनिष्ट गोष्ट सोडायचा नेम केला, तरी केवढा मोठा बदल होईल!

restiscrime: थोड़ा है थोड़े कि जरुरत है...

restiscrime: थोड़ा है थोड़े कि जरुरत है...: मंडळी, आपल्या छोट्या मित्रमैत्रिणींना गणवेष पाठवण्याचे ठरवले आणि तुम्ही सगळ्यांनी भरघोस प्रतिसाद दिला. गणवेषांची खरेदी झाली, पोच झाली आ...

restiscrime: जिवंतपणाचे लक्षण...

restiscrime: जिवंतपणाचे लक्षण...: तर मंडळी, १३ मार्चला तुम्हाला हाक मारली होती . त्याला तुम्ही सर्वांनी भरभरून प्रतिसाद दिला. आणि म्हणून आपण हे काम पार पाडू शकलो. सोबत...

पेरिले ते (न) उगवते ...

कित्येक महिन्यात मी इथे बागेविषयी काहीही लिहिलेलं नाही. 

कारण सध्या मला बागेत जायलाच मिळत नाहीये! टेरेसचं दार उघडलं, की मनीमाऊ बागेत हजर होते, आणि पानं तोडणं, मातीत हात घालणं असे उद्योग ताबडतोब सुरू होतात! सद्ध्या मला बागेला कबुतरांपेक्षा जास्त तिच्यापासूनच जपावं लागतंय.

घरातल्या झाडांची केंव्हाच उचलबांगडी झाली. ती कशीबशी बाहेरच्या उन्हात तग धरून आहेत. यंदाच्या कडक उन्हाळ्यामुळे काही झाडं गेली माझी. :(

पण आपण ढवळाढवळ केली नाही, तरी बागेतलं जीवन काही थांबत नाही. सद्ध्या इतका मस्त पाऊस पडतोय, त्याने नवी संजीवनी दिलीय माझ्या झाडांना! फेब्रुवारी – मार्चमध्ये (अजून मनीमाऊ रांगायला नव्हती तेंव्हा) मी उत्साहाने बाळागाजरांचं बी पेरलं होतं. ते कबुतरांपासून वाचवण्यासाठी त्या कुंडीत बर्‍याच काड्या खोचून ठेवल्या होत्या. त्यानंतर मला फक्त पाणी घालायला वेळ झाला. ते सुद्धा मला जमलं नाही तर मी बाईंनाच सांगत होते. जी काही बाळागाजराची रोपं आली होती, ती ऊन, कबुतरं या सगळ्यात वाळून गेली. मी सगळ्या कुंड्यांना पाणी घालायचं सांगितलंय म्हणून बाई याही कुंडीत पाणी घालत होत्या अधूनमधून. आता ती कुंडी अशी दिसते आहे:

"ब्लीडिंग हार्ट"चा वेल

कबुतरांसाठी खोचलेल्या काड्यांपैकी “ब्लीडिंग हार्ट” च्या वेलाच्या काडीला पालवी फुटली, आणि आता पावसात अशी मस्त फुलं आली आहेत! गंमत म्हणजे हा नवा वेल रुजत असतांना माझ्याकडचं ब्लीडिंग हार्टचं चांगलं मोठं झालेलं मूळ झाड उन्हाने वाळून गेलं!

पावसाळा सुरू होतांना दुहेरी गोकर्णाच्या बिया दुसर्‍या कुंडीत टाकल्या. त्या आल्याच नाहीत. त्याऐवजी मागच्या वर्षीच्या स्पायडर फ्लॉवरचं एक मस्त रोपट आलंय! या फुलाच्या बिया गोळा करायच्या राहून गेल्या होत्या मागच्या वर्षी.

मागच्या वर्षी उन्हाने करपून गेलेलं सनसेट बेल्सचं झाड पण आपणहून आलंय यंदा!

स्पायडर फ्लॉवर आणि सनसेट बेल्सची रोपटी

जांभळी अबोली टिकवायचा मी या उन्हाळ्यात जमेल तितका प्रयत्न केला, पण ती गेली. आणि मी पूर्ण दुर्लक्ष करूनही बहरणारं हे खोटं ब्रह्मकमळ: 

खोटं ब्रह्मकमळ

एकूणात काय, तर न पेरिले तेही उगवते, पेरिले ते न उगवते, बोलण्यासारखे नाही, पण काहीतरी उत्तर निश्चित येते एवढं नक्की! :D